ธนาคารกลางไทย (ไทย: ธนาคารแห่งประเทศไทย อังกฤษ: ธนาคารแห่งประเทศไทย) เป็นธนาคารกลางของราชอาณาจักรไทยซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงเทพฯ ก่อตั้งขึ้นในฐานะสำนักงานกำกับดูแลการธนาคารแห่งชาติของประเทศไทยและต่อมาเมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2485 รัฐบาลได้ออกพระราชบัญญัติการธนาคารไทย พ.ศ. 2485 (อังกฤษ: ธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2485) ซึ่งกำหนดให้มีการมอบหมายหน้าที่ของธนาคารกลางทั้งหมดให้กับธนาคารกลางที่จัดตั้งขึ้นใหม่เมื่อวันที่ 10 ธันวาคมของปีเดียวกัน
ประวัติศาสตร์
ดู: ประวัติศาสตร์ของประเทศไทยและประเทศไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง
อาคารสำนักงานใหญ่ของธนาคารแห่งประเทศไทย
ในช่วงต้นศตวรรษที่ 16 มหาอำนาจยุโรปเริ่มเข้ามาในคาบสมุทรอินโดจีนในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 บริติชอินเดียและอินโดจีนฝรั่งเศสได้ก่อตั้งขึ้นในฝั่งตะวันออกและตะวันตกของสยามตามลำดับ ในช่วงกลางศตวรรษที่ 19 ในรัชสมัยของกษัตริย์รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 มหาอำนาจตะวันตกพยายามตั้งธนาคารกลางให้สยามออกสกุลเงินหลายครั้ง อย่างไรก็ตาม กษัตริย์ไทยเชื่อว่าอำนาจเหล่านี้จะต้องสงวนไว้สำหรับการใช้สิทธิอย่างอิสระของไทย และในขณะนั้นยังขาดประสบการณ์และความเชี่ยวชาญในการจัดตั้ง ดังนั้นแผนการจัดตั้งจึงถูกระงับไว้ ในช่วงทศวรรษที่ 1930 ความตื่นตระหนกทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่ได้ปะทุขึ้นในสหรัฐอเมริกาและกวาดล้างโลก ซึ่งนำไปสู่การปฏิวัติรัฐธรรมนูญแบบไร้เลือดของสยามโดยตรงในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2475 และสยามก็กลายเป็นระบอบราชาธิปไตยตามรัฐธรรมนูญนับแต่นั้นเป็นต้นมา รัฐบาลที่จัดตั้งขึ้นใหม่ก็เชื่อว่าจำเป็นต้องจัดตั้งธนาคารกลางขึ้นเป็นสถาบันหลักในการดำเนินนโยบายเศรษฐกิจของประเทศเนื่องจากวิกฤตเศรษฐกิจอย่างไรก็ตาม ในประเทศสยาม ณ เวลานี้ ยังไม่มีระบบธนาคารที่สมบูรณ์ และไม่มีเงินทุนและประสบการณ์เพียงพอ ดังนั้น "พระราชบัญญัติจัดตั้งธนาคารแห่งชาติ" จึงถูกยกเลิกในขั้นตอนการร่างและยังไม่ได้เผยแพร่ เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ. 2478 สภาแห่งชาติไทยได้ผ่านพระราชบัญญัติจัดตั้งธนาคารแห่งชาติไทย (ภาษาอังกฤษ: พระราชบัญญัติการจัดตั้งสำนักงานธนาคารแห่งชาติไทย) ซึ่งต่อมาได้เริ่มดำเนินการเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2483แต่ ณ เวลานี้ สงครามโลกครั้งที่ 2 ได้ปะทุขึ้นมาเป็นเวลา 1 ปีแล้ว โดยญี่ปุ่นได้เปิดสงครามแปซิฟิกเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2484 เนื่องจากได้ลงนามในสนธิสัญญาพันธมิตรญี่ปุ่น-ไทยกับไทยไว้ล่วงหน้าแล้ว ญี่ปุ่นจึงไม่ได้รุกรานไทย แต่ญี่ปุ่นได้ขอให้รัฐบาลไทยจัดตั้งธนาคารกลาง โดยมีคนญี่ปุ่นเป็นที่ปรึกษา รัฐบาลไทยปฏิเสธข้อเรียกร้องของญี่ปุ่น แต่ไม่นานหลังจากนั้น เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2485 ได้มีการออกพระราชบัญญัติการธนาคารไทย พ.ศ. 2485 (ภาษาอังกฤษ: พระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2485) ซึ่งได้ยกเลิกอดีต ก.ล.ต. และมอบหมายหน้าที่ของธนาคารกลางทั้งหมดให้กับธนาคารแห่งประเทศไทยที่จัดตั้งขึ้นใหม่ เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม ของปีเดียวกัน ธนาคารแห่งประเทศไทยได้เริ่มดำเนินการอย่างเป็นทางการและดำเนินมาจนถึงทุกวันนี้
ฟังก์ชั่น
ภายใต้บทบัญญัติของพระราชบัญญัติการธนาคารแห่งประเทศไทยปี 1942 หน้าที่ของธนาคารแห่งประเทศไทยคือ:
- การผลิตและการออกสกุลเงิน
- การรักษาเสถียรภาพของระบบการเงินและการกำหนดนโยบายการเงิน
- การจัดการสินทรัพย์ของธนาคารแห่งประเทศไทย
- การให้กู้ยืมแก่รัฐบาลและการออกพันธบัตรรัฐบาล
- การให้กู้ยืมแก่สถาบันการเงิน
- การจัดตั้งระบบการชำระเงินและการบำรุงรักษาการดำเนินงาน
- การกำกับดูแลการดำเนินงานของสถาบันการเงิน
- การควบคุมระบบอัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินและการจัดการทุนสำรองเงินตราต่างประเทศของประเทศ
- การจัดการการแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ;
เข้าสู่ระบบเพื่อดูเพิ่มเติม
